Otrzymaliśmy następujące pytanie prasowe:

"Jak wiadomo od maja b.r. Prezydent Majchrowski podnosi czynsze komunalne o około 60%. Prezydent Majchrowski ogłosił właśnie program „Pauza”. Jest tam mowa o zawieszeniu lub anulowaniu czynszów komunalnych dla przedsiębiorców /za marzec z możliwością przedłużenia/, o nas /lokatorach/ nikt jednak nie pomyślał. W chwili obecnej w związku z pandemią wielu z nas ma problemy z pracą - postojowe na niskim progu lub całkowita utrata pracy. Przyszłość wygląda źle, nie wiemy ile czasu minie zanim firmy zaczną normalnie funkcjonować. Z pewnością straty jakie ponosimy będą odczuwalne do końca roku, dlatego chcemy zawieszenia lub anulowania podwyżek czynszów komunalnych, co najmniej na rok".
"Podniesienie stawek w lokalach stanowiących własność Skarbu Państwa postulował wojewoda w piśmie z 3 grudnia 2018 r. skierowanym do prezydenta miasta Krakowa. – W obecnej sytuacji społeczno-gospodarczej oraz przy zastosowanych przez rząd programach pomocowych, dochody wielu gospodarstw domowych uległy poprawie, a rosnące koszty utrzymania lokali (w tym podatek od nieruchomości, koszty energii, koszty centralnego ogrzewania pomieszczeń wspólnych, koszty utrzymania zieleni, obowiązkowe przeglądy itp.) powinny uwzględniać podwyżki czynszów. Natomiast gospodarstwa domowe o niskich dochodach mają szeroki wachlarz pomocy wielu oferowanych i finansowanych przez budżet państwa form pomocy społecznej – argumentował wojewoda".
1. Czy w obliczu epidemii koronawirusa i problemów finansowych wielu osób, Pan Wojewoda zmienił zdanie w tym temacie?
2. Czy Wojewoda planuje wystosować jakiś apel do Pana Prezydenta, by np. przesunął na dalszy termin podwyżki czynszów?
3. Co w ogóle planuje zrobić Pan Wojewoda, by pomóc lokatorom mieszkań komunalnych w Krakowie?

Oto nasza odpowiedź:

W pierwszej kolejności należy wyjaśnić, że Prezydent Miasta Krakowa gospodaruje położonymi w Krakowie nieruchomościami stanowiącymi dwa różne i niezależne od siebie zasoby nieruchomości:
1. będącymi własnością Gminy Kraków – jest to zasób wykorzystywany do realizacji podstawowego zadania gminy, tj. zaspokajania zbiorowych potrzeb mieszkańców w zakresie mieszkalnictwa,
2. będącymi własnością Skarbu Państwa.
Lokale mieszkalne Skarbu Państwa stanowią nieznaczną część w stosunku do liczby lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu Gminy Miejskiej Kraków.
Co istotne, Wojewoda Małopolski nie ma żadnego wpływu na gospodarowanie zasobem nieruchomości Gminy Kraków: jest to wyłączna kompetencja gminy. Odnosząc się zatem do pytania „Co w ogóle planuje zrobić Pan Wojewoda, by pomóc lokatorom mieszkań komunalnych w Krakowie?”, wyjaśniam, że wojewoda nie ma żadnych kompetencji związanych z gospodarowaniem tym zasobem.
Inaczej przedstawia się sytuacja odnoście do zasobu nieruchomości Skarbu Państwa. Jednak w zakresie wysokości stawek czynszowych Prezydent Miasta Krakowa działa samodzielnie. Tylko na niektóre – szczegółowo wymienione w ustawie – działania musi uzyskać zgodę wojewody.
W stosunku do lokali znajdujących się w zasobie nieruchomości Skarbu Państwa mają zastosowanie przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami, a zagospodarowanie ich powinno odbywać się zgodnie z zasadami prawidłowej gospodarki. Sprzeczny z tym obowiązkiem był brak wieloletniej aktualizacji stawek czynszowych, mimo postępującego znacznego wzrostu kosztów utrzymania nieruchomości (w tym podatku od nieruchomości, kosztów energii, utrzymania pomieszczeń wspólnych, utrzymania zieleni, obowiązkowych przeglądów, remontów itp.). Wobec braku właśnie takiej stopniowej waloryzacji powstała sytuacja, w której obciążenia z tytułu najmu jednorazowo istotnie mogą ulec zwiększeniu.
Działania Prezydenta w zakresie  zmiany stawek czynszowych miały miejsce w okresie znacznie poprzedzającym wybuch epidemii (zarządzenie nr 2865/2019 Prezydenta Miasta Krakowa z 30.10.2019 r. w sprawie ustalania wysokości stawek czynszu dla lokali mieszkalnych, stanowiących własność Skarbu Państwa albo współwłasność Skarbu Państwa i Gminy Miejskiej Kraków, względem których Zarząd Budynków Komunalnych w Krakowie pełni rolę wynajmującego oraz ustalania odszkodowania za bezumowne korzystanie z przedmiotowych lokali). Przepisy tego zarządzenia, w zakresie wysokości stawek czynszu dla umów zawartych przed dniem jego wejścia w życie, obowiązują od dnia 1 maja 2020 r.
Obecna nadzwyczajna sytuacja – z uwagi na wpływ na gospodarkę kraju – zmienia sytuację finansową wielu osób. Jest to jednak w każdym wypadku indywidualna sytuacja poszczególnych lokatorów, a zatem możliwość zastosowania ulg w spłacie należności winna być oceniana indywidualnie. W pierwszej kolejności należy wskazać, że funkcjonuje obecnie wiele programów wsparcia dla gospodarstw domowych o niskich dochodach czy też osób w trudnej sytuacji finansowej, z których można skorzystać po spełnieniu określonych wymogów. Ponadto należności pieniężne z czynszu najmu (na mocy art. 12a ustawy o gospodarce nieruchomościami) mogą być, w uzasadnionych przypadkach, przez Prezydenta Krakowa w całości umarzane albo w części lub ich spłata może być odraczana lub rozkładana na raty. Działanie takie wymaga uzyskania zgody wojewody. Mogę zapewnić, że wojewoda w tym zakresie będzie podchodził ze zrozumieniem do poszczególnych przypadków.
Zatem, jak wyżej wskazano, istnieją już mechanizmy mogące minimalizować negatywny wpływ spowolnienia gospodarczego na sytuację lokatorów mieszkań Skarbu Państwa, którzy wymagają wsparcia. Narzędzia te mogą i będą wykorzystane, niemniej jednak brak jest uzasadnienia dla przesuwania terminu zmiany stawek czynszowych wobec wszystkich lokatorów.