Od 1 stycznia 2018 roku Wojewoda Małopolski realizuje zadanie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w obszarze świadczeń rodzinnych i wychowawczych, wykonywane wcześniej przez Marszałka Województwa Małopolskiego.

W sytuacji, gdy jedno z rodziców przebywa w kraju Unii Europejskiej, Islandii, Norwegii, Liechtensteinie czy Szwajcarii, a drugie pozostaje w Polsce, należy ustalić, który kraj jest właściwy w pierwszej kolejności do wypłacenia świadczeń.

Załatwienie sprawy rozpatrywanej w ramach koordynacji jest postępowaniem wymagającym dłuższego czasu niż te prowadzone przez gminy. Wymaga ustalenia:

1. charakteru pobytu
2. ewentualnej aktywności zawodowej za granicą członka rodziny lub rodzica,
3. aktywności zawodowej wnioskodawcy w Polsce oraz miejsca zamieszkania dzieci.
   
   

Na podstawie tych informacji ustalamy pierwszeństwo kraju do wypłaty świadczeń rodzinnych: w większości wypadków decydujące znaczenie ma aktywność zawodowa członka rodziny (opłacanie składek społecznych) – jeśli jedno z rodziców pracuje (prowadzi działalność gospodarczą/pobiera świadczenie dla bezrobotnych/przebywa na urlopie macierzyńskim/rodzicielskim/wychowawczym itp.), drugie zaś nie – pierwszeństwo ma kraj zatrudnienia rodzica. Jeśli z kolei oboje rodziców pracuje lub przeciwnie – obojga można uznać za nieaktywnych zawodowo – rozstrzygający jest kraj przebywania dzieci.

Sprawa w części ustalania czy zachodzi koordynacja i kraju pierwszeństwa jest prosta, pod warunkiem posiadania przez nas kompletnych informacji w powyższych kwestiach.

Po tym etapie rozpoczyna się, analogiczne jak w gminie, postępowanie w zakresie spełniania przesłanek do uzyskania świadczeń wychowawczych lub rodzinnych, czyli w większości przypadków również badanie sytuacji dochodowej rodziny. Ze względu na konieczność ustalenia w wielu przypadkach dochodu zagranicznego, konkretnych okresów zatrudnienia/przebywania na terenie UE, EOG, Szwajcarii są to często skomplikowane i złożone sprawy.

Liczba niezałatwionych spraw z zakresu koordynacji, przejętych 1 stycznia 2018 roku od Marszałka Województwa Małopolskiego, wynosiła ponad 69 000, co stanowiło ¼ wszystkich niezałatwionych spraw w całej Polsce. Do końca sierpnia 2019 roku załatwiliśmy około 44 500 spośród tych spraw, w tym ponad 99% spraw przejętych z zakresu świadczenia wychowawczego.

W okresie 1 stycznia 2018 roku – 30 czerwca 2019 roku do Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie wpłynęło około 51 000 spraw, z których załatwiono około 43 500. Do końca września 2019 roku planujemy podjąć czynności we wszystkich sprawach, które wpłynęły do Wojewody Małopolskiego do końca pierwszego półrocza 2019 roku.

W związku z rozpoczęciem nowego okresu zasiłkowego oraz zmianą zasad przyznawania świadczeń wychowawczych w ramach Programu Rodzina 500 Plus od 1 lipca 2019 roku obserwujemy zwiększoną liczbę wpływających wniosków o powyższe świadczenie. Od ww. daty do 25 sierpnia 2019 roku wpłynęło do MUW w Krakowie ponad 15 000 spraw, w tym ponad 11 000 wniosków o przyznanie świadczenia wychowawczego. Szacujemy, iż do końca roku wpłynie jeszcze około 30 000 nowych spraw.

W IV kwartale 2019 roku planujemy skoncentrować się na rozpatrywaniu wniosków o przyznanie świadczenia wychowawczego na okres zasiłkowy 2019/2021. Zakładamy, iż we wszystkich sprawach dotyczących tej kategorii świadczeń do końca I kwartału 2020 roku zostaną podjęte czynności. Jednocześnie jako priorytetowe traktujemy sprawy dotyczące świadczeń opiekuńczych (m.in. świadczenie pielęgnacyjne, zasiłek pielęgnacyjny) oraz rodzicielskich.

Do Urzędu Wojewódzkiego trafiają sprawy z wniosków o świadczenia rodzinne/wychowawcze i zapytania instytucji zagranicznych w związku z koordynacją systemów zabezpieczenia społecznego. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, wystarczające jest, aby jeden z rodziców – niezależnie od miejsca przebywania bądź aktywności zawodowej złożył wniosek o ww. świadczenia. Po ustaleniu prawa do świadczeń na terenie Państwa, w którym został złożony wniosek – powinien być on przekazany do kraju właściwego w drugiej kolejności, tak abyście Państwo sumarycznie otrzymali najwyższą z możliwych przysługujących kwot świadczeń, wg poniższej procedury:

• a) W sytuacji złożenia wniosku poza granicami Polski przez rodzica tam przebywającego, gdy instytucja zagraniczna ustali swoje pierwszeństwo do wypłaty świadczenia, wydaje rozstrzygnięcie w sprawie danego wniosku, a następnie przekazuje wniosek do Polski celem rozpatrzenia w drugiej kolejności. Zanim jednak rozpozna wniosek, może zwrócić się do właściwej instytucji polskiej (Wojewody) na druku unijnym ( z serii E bądź F ) z zapytaniem o okoliczności istotne dla ustalenia prawa do świadczeń w swoim kraju (np. skład rodziny, uprawnienie do świadczeń na terenie Polski, potwierdzenie, że dziecko się uczy). Uprzejmie informujemy przy tym, iż wyłącznym organem właściwym do potwierdzania powyższych druków unijnych i odpowiedzi w tym zakresie dla mieszkańców województwa małopolskiego jest Wojewoda Małopolski. W przypadku ww. zapytań instytucji zagranicznych, odpowiadamy starając się maksymalnie korzystać z urzędowych baz danych, bez konieczności pozyskiwania dodatkowych, niezbędnych informacji. Gdy jest to niemożliwe, zwracamy się do organów właściwych w Państwa gminach o pomoc w ich pozyskaniu – w każdym przypadku pracownicy gminy są informowani, że prośba o informacje ma związek z formularzem przesłanym przez instytucję w państwie aktywności zawodowej/pobytu członka rodziny za granicą.
  Najważniejsze druki:
  
  
  • F001- Zaświadczenie dotyczące składu rodziny dla potrzeb przyznania świadczeń rodzinnych oraz prośba o informacje dotyczące uprawnień do świadczeń rodzinnych w państwie członkowskim, w którym mieszkają członkowie rodziny
  • E 401– Zaświadczenie dotyczące składu rodziny dla potrzeb przyznania świadczeń rodzinnych (odpowiednik druku F001)
  • E 402- Zaświadczenie o kontynuacji nauki dla potrzeb przyznania świadczeń rodzinnych (potwierdzany najpierw przez szkołę, uniwersytet lub placówkę szkolnictwa wyższego, następnie przez Urząd Wojewódzki)
  • E 405– Zaświadczenie dotyczące sumowania okresów ubezpieczenia, zatrudnienia lub pracy na własny rachunek lub dotyczące następującego po sobie zatrudnienia w kilku państwach członkowskich w okresach między terminami, w których wypłaty są należne zgodnie z ustawodawstwem tych państw
  • E 411 – Prośba o informacje dotyczące uprawnień do świadczeń rodzinnych w państwie członkowskim, w którym mieszkają członkowie rodziny (odpowiednik druku F001)
  
  
  
• b) W sytuacji złożenia wniosku poza granicami Polski przez rodzica tam przebywającego bądź zatrudnionego, gdy instytucja zagraniczna ustali pierwszeństwo Polski do wypłaty świadczenia – przekazuje ten wniosek do rozpoznania przez polską instytucję właściwą. Wniosek zagraniczny będzie rozpoznany w Polsce od dnia jego złożenia na terenie innego kraju do dnia bieżącego, tak jak wniosek złożony w organie właściwym. W związku z powyższym wnioskodawca zostanie wezwany przez gminę do uzupełnienia wniosku na drukach polskich oraz zadeklarowania o jakie świadczenia chce się ubiegać i na jakie okresy zasiłkowe.
  
  
• c) W sytuacji złożenia wniosku przez rodzica przebywającego w Polsce – postępujemy analogicznie. Jeśli po przekazaniu przez gminę Państwa wniosku złożonego w organie właściwym do Wojewody, ustalimy pierwszeństwo Polski – zostanie on rozpatrzony przez Wojewodę i następnie przekazany do kraju właściwego w drugiej kolejności celem wydania rozstrzygnięcia. Jeśli zaś ustalone zostanie pierwszeństwo kraju przebywania bądź zatrudnienia drugiego członka rodziny – przekażemy Państwa wniosek do właściwej instytucji zagranicznej.
  
  

Informujemy przy tym, iż wszystkie informacje dotyczące sposobu wypełnienia wniosków oraz potrzebnych dodatkowych dokumentów można uzyskać w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej lub w Urzędzie Gminy. Kompletnie wypełnione wnioski są rozpatrywane sprawniej, bez dodatkowej korespondencji w sprawie.