Otrzymaliśmy następujące pytanie prasowe:
1. Które samorządy (jeśli są takie) z Państwa województwa podjęły uchwały dotyczące tematu LGBT?
2. Czy wojewoda stwierdzał nieważność którejkolwiek z tych uchwał? Jeśli tak, to dlaczego? Jeśli uchwały nie były unieważniane przez wojewodę, to czy tego typu uchwały są dopuszczalne prawnie i nie są dyskryminujące?
Oto nasza odpowiedź:
Wojewoda, jako organ nadzoru nad samorządem terytorialnym, dokonuje oceny legalności uchwał organów jednostek samorządu terytorialnego.
Do oceny nadzorczej Wojewody przekazano w sumie 6 uchwał w sprawie LGBT stanowiących deklaracje bądź rezolucje. Dotyczy to następujących jednostek samorządu terytorialnego: Lipinki, Łososina Dolna, Szerzyny, Tuchów, Powiat Tarnowski, Sejmik Województwa Małopolskiego
W toku dokonywanej oceny Wojewoda Małopolski nie znalazł podstaw do skorzystania w tej sprawie z przysługujących mu środków nadzoru.
Zgodnie z przepisem art. 3 ust. 1 pkt 4 ustawy z 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie wojewoda jest organem nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego i ich związków pod względem legalności.
Wynika to także z przepisów rozdziału 10 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym oraz odpowiedników tego rozdziału w ustawach normujących ustrój samorządu powiatowego i samorządu województwa.
Sprawowany przez wojewodę nadzór wykonywany jest jedynie w oparciu o kryterium zgodności z prawem.
Ponadto wojewoda w ramach sprawowanego nadzoru nad działalnością samorządu terytorialnego zobowiązany jest kierować się zasadą proporcjonalności wyrażoną w art. 8 ust. 3 Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego sporządzonej w Strasburgu 15 października 1985 r., z której wynika, że kontrola administracyjna społeczności lokalnych powinna być sprawowana z zachowaniem proporcji między zakresem interwencji ze strony organu kontroli a znaczeniem interesów, które ma on chronić.
Należy stwierdzić, iż nadzór wojewody nad działalnością samorządu terytorialnego sprowadza się w głównej mierze do nadzoru bieżącego nad działalnością uchwałodawczą odpowiednio rad gmin, rad powiatów, sejmiku województwa, a dopiero w dalszej kolejności i w przypadkach szczególnych naruszeń przepisów prawa, wojewodzie przysługuje kompetencja do władczego wkraczania w działalność gminną.
Zasada ta, ugruntowana w orzecznictwie i doktrynie, w kontekście wyżej przywołanej zasady proporcjonalności, nie pozwala skorzystać wojewodzie z przysługujących mu uprawnień nadzorczych, w przypadku gdy nie ma pewności, że organy samorządu terytorialnego w sposób bezsprzeczny oraz niezgodny z prawem naruszyły obowiązujący porządek prawny.
W niniejszej sprawie organ nadzoru nie znalazł podstaw, które przemawiałyby za tym, że jednostki samorządu terytorialnego, podejmując takie deklaracje, o które Pan pyta, w sposób bezsprzeczny oraz niezgodny z prawem naruszały obowiązujący porządek prawny.
Analizując zapisy przedmiotowego tych aktu prawnego, stwierdzić należy, iż nie wywołują one żadnych skutków w sferze prywatnej podmiotów ani też nie wkraczają w żadne regulacje prawne.
Mają jedynie charakter deklaratoryjny, wyrażający pogląd odpowiednio radnych gmin, powiatów, sejmiku województwa.
Tym samym, mając na uwadze powyżej przytoczone zasady określające kompetencje nadzorcze wojewody, należy uznać, iż nie było do tej pory podstaw do skorzystania przez Wojewodę z przysługujących mu środków nadzoru.