Prace konserwatorskie i restauratorskie, roboty budowlane przy zachowanych murach wraz z częściowymi uzupełnieniami oraz rekonstrukcja pomostu według rysunków archiwalnych z końca XVIII wieku. Trwa rewitalizacja zamku, podegrodzia, grodu i twierdzy Lanckorona.

Postępy prac były tematem dzisiejszego briefingu prasowego wojewody małopolskiego Łukasza Kmity. Obecni byli małopolski wojewódzki konserwator zabytków dr inż. arch. Piotr Turkiewicz oraz wójt gminy Lanckorona Tadeusz Łopata.

Świadek historii

Przed briefingiem w Urzędzie Gminy Lanckorona pomiędzy dyrektorem Piotrem Turkiewiczem a wójtem Tadeuszem Łopatą została podpisana umowa potwierdzająca dofinansowanie przyznane na wniosek wojewody Łukasza Kmity przez premiera Mateusza Morawieckiego. To prawie 6,4 mln zł z rezerwy ogólnej budżetu państwa na prace rewitalizacyjne na lanckorońskim zamku.

– Odpowiednie zabezpieczenie ruin zamku w Lanckoronie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego funkcjonowania zabytku przez kolejne lata. Takie miejsca jak to w Lanckoronie są świadkami historii. Naszym obowiązkiem jest troska o nie poprzez jak najlepszą ochronę przed negatywnymi skutkami upływu czasu – mówi wojewoda małopolski Łukasz Kmita.

– Celem prowadzonych prac konserwatorskich i archeologicznych, służących uczytelnieniu i wyeksponowaniu zachowanych struktur zamku lanckorońskiego, jest również utrwalenie substancji zabytkowej tego założenia warownego. Wszelkie podejmowane działania uwzględniają zachowanie takich wartości autentyzm i integralność zabytku. To one są wyznacznikiem prowadzonych prac, które nadzorują naukowcy, badacze i konserwatorzy. Wszystkie prace realizowane są zgodnie z karta ochrony ruin historycznych (ICOMOS) – dodaje dyrektor Piotr Turkiewicz.

– Ruiny zamku w Lanckoronie są miejscem o dużym znaczeniu historycznym i naszą powinnością jest dbałość o ich jak najlepsze zachowanie dla przyszłych pokoleń. Moim celem jest, aby lanckorońskie wzgórze wraz ze zrewitalizowanym zamkiem było chlubą gminy – podkreśla wójt Lanckorony Tadeusz Łopata.

Projekt pn. „Rewitalizacja zamku, podegrodzia, grodu i twierdzy Lanckorona – szczytu góry zamkowej w Lanckoronie, powiat wadowicki, województwo małopolskie” obejmuje prace remontowo-konserwatorskie przy basztach i murach (np. kamienne detale architektoniczne, ściany i sklepienia wewnątrz, lico muru, nakrywę muru), prace budowlane: roboty ziemne, przyczółki mostu, most drewniany, barierę drewnianą (wg projektu), remont i rekonstrukcję muru obwodowego wraz z bastionami (strona płn.).

Inwestycje w zabytki

– Ruiny zamku w Lanckoronie zyskają nowe oblicze dzięki środkom budżetowym rządu Premiera Mateusza Morawieckiego. Zakończenie prac wpłynie na wzrost atrakcyjności gminy. Do Lanckorony będą jeszcze liczniej przyjeżdżać turyści. Inwestując zabytki, uatrakcyjniamy nasze małe ojczyzny. Małopolska jest bogata w obiekty, którymi powinniśmy się chwalić – dodaje wojewoda Łukasz Kmita.

W sierpniu poznaliśmy listę inwestycji objętych wsparciem w ramach Rządowego Programu Odbudowy Zabytków. To prawie 380 projektów o łącznej wartości dofinansowania niemal 202 mln zł.

Gmina Lanckorona otrzymała środki na realizację dwóch zadań:

- 392 tys. zł na remont kościoła pw. św. Joachima w Skawinkach;

- 588 tys. zł na remont zabytkowego cmentarza w Lanckoronie.

– Jak podkreślał śp. Profesor Lech Kaczyński, „nowoczesny patriotyzm jest wpatrzony w przyszłość, ale swoje korzenie ma w przeszłości”. Rządowy Programu Odbudowy Zabytków to wyraz dbałości o tak pojmowane korzenie, o naszą tożsamość narodową i wspólnotę narodową, o to, co ją ukształtowało. Program ten uzupełnia szeroki wachlarz rządowych propozycji, które realizują ideę zrównoważonego rozwoju i zakładają wspieranie samorządów we wdrażaniu projektów ważnych dla mieszkańców. Do połowy sierpnia trwał II nabór. To kolejna szansa na środki dla samorządów na ochronę zabytków i opiekę nad nimi – przypomina wojewoda Kmita.

Wyniki I naboru dla Małopolski:

https://www.gov.pl/web/premier/zabytki-w-calej-polsce-odzyskaja-dawny-blask?fbclid=IwAR3cWM8ifLurSk8PJDpzsxbZuVe0BnzqPvh_yGcGAMaSMFPFn-SjiDnIPus 

Łyk historii

Kamienny, gotycki zamek lanckoroński na granicy między ziemią krakowską a Księstwem Oświęcimskim wzniósł w XIV wieku król Kazimierz Wielki, w miejscu drewnianego gródka z XIII wieku. Był rozbudowywany w kolejnych wiekach i stał się silną warownią. Podczas potopu szwedzkiego w 1655 roku zamek poddano Szwedom, co uchroniło go od zniszczenia.

Przez stulecia należał do rodów magnackich. Był rezydencją starostów lanckorońskich i wielokrotnie zmieniał właścicieli. W XVI-XVIII wieku władali nim Zebrzydowscy, później Czartoryscy, Lanckorońscy i Wielopolscy.

W 1768 roku zamek był główną fortecą konfederatów barskich, którzy umocnili budowlę przy pomocy francuskich inżynierów. W 1771 roku konfederaci w bitwie pod zamkiem ponieśli klęskę. W 1772 roku po długim oblężeniu twierdzę zajęli Austriacy, którzy zaadaptowali zamek na więzienie, a później wysadzili w powietrze. W 1884 roku rozpoczęto rozbiórkę ruin, co doprowadziło do dalszego zniszczenia resztek zamku.

Średniowieczna warownia miała prostokątny kształt i dwie czworoboczne narożne wieże. Prostokątny dziedziniec zamykał budynek mieszkalny. W XVIII wieku w narożach dobudowano bastiony, most zwodzony oraz zewnętrzne fortyfikacje ziemne z fortem.

– Do dziś zachowały się fundamenty dwóch wież, pozostałości muru obronnego i zarys fosy. Niestety przez lata zamek popadał w stopniową ruinę. W związku z tym konieczne jest wykonanie prac remontowo-konserwatorskich celem zapewnienia prawidłowego funkcjonowania zabytku przez kolejne lata. Zatrzymać czas – taki zatem jest wymiar prac i starań, które podejmujemy wspólnie z gminą Lanckorona – podsumowuje wojewoda małopolski Łukasz Kmita.