Zespół ds. reprywatyzacyjnych przy wojewodzie małopolskim – zamknięcie prac

2017-05-30

Reprywatyzacja w Małopolsce wywołuje duże zainteresowanie opinii publicznej. Także w naszym województwie możemy mieć do czynienia z przypadkami, które budzą zastrzeżenia i wątpliwości. Również w Małopolsce słychać głosy lokatorów zaniepokojonych zaniechaniami i nieścisłościami w tym zakresie. Co istotne, przypadki reprywatyzacji w Małopolsce, a w szczególności w Krakowie w większości nie wpisują się w zakres podlegający stałej kontroli administracyjnej.

Dlatego też 27 grudnia 2016 roku wojewoda małopolski Józef Pilch powołał Zespół, którego celem stało się zdiagnozowanie najczęściej występujących w naszym mieście problemów reprywatyzacyjnych. W jego skład weszli pracownicy Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego.

- Zadaniem Zespołu, zgodnie z jego kompetencjami, stało się zgromadzenie informacji dotyczących zgłaszanych przez mieszkańców problemów odnoszących się do konkretnych nieruchomości. Zależało nam przede wszystkim na zapoznaniu się z charakterem spraw reprywatyzacyjnych z naszego regionu. Dotykają one bowiem często mieszkańców, którzy czują się skrzywdzeni ich skutkami – mówi wojewoda małopolski Józef Pilch.

Skala problemu
Zespół zajął się około stu zgłoszeniami w sprawie nieruchomości położonych na terenie Krakowa i Modlniczki. Były to zgłoszenia podmiotów prywatnych – lokatorów i ich zrzeszeń. Problem dotyczy przede wszystkim nieruchomości zlokalizowanych w centralnej strefie Krakowa.

Co robiliśmy?
W pierwszej kolejności Zespół zgromadził dokumenty, na podstawie których ustalił „historyczny” oraz aktualny stan prawny zgłaszanych nieruchomości. Weryfikowaliśmy również, czy w odniesieniu do danej nieruchomości – w zakresie spraw własnościowych – prowadzone były ewentualne postępowania administracyjne, sądowe lub przed innymi organami.
Kierowaliśmy ponadto do Ministerstwa Finansów skierowano wystąpienia o udzielenie informacji, czy na rzecz właścicieli bądź ich spadkobierców – na mocy tzw. układów indemnizacyjnych (między Polską a innymi krajami) – były wypłacane odszkodowania.

Rodzaje spraw
Zgłaszane Zespołowi problemy rzadko dotyczyły spraw z zakresu reprywatyzacji w ścisłym znaczeniu, tj. procesu dotyczącego odzyskiwania znacjonalizowanych nieruchomości przez poprzednich właścicieli lub ich spadkobierców.
Przypadki zgłaszane przez mieszkańców Krakowa Wojewodzie Małopolskiemu w zdecydowanej większości dotyczą problematyki będącej skutkiem – funkcjonującej do 1989 roku – przymusowej państwowej gospodarki lokalami mieszkalnymi i związanej z tym konieczności wydawania zarządu nieruchomości na rzecz ich właścicieli.
Zweryfikowane dotychczas przez Zespół sprawy dotyczą:
1) nabywania spadków przez spadkobierców (najczęściej posiadających podwójne obywatelstwo) poprzednich właścicieli nieruchomości, pozostawionych po II wojnie światowej, które pozostawały w związku z tym w zarządzie Skarbu Państwa bądź gminy, oraz związanych z tym faktem, negatywnych skutków dla lokatorów nieruchomości zabudowanych kamienicami, tj.:
- przypadki podnoszenia czynszów do kwot znacznie przekraczających stawki rynkowe, wypowiadanie umów najmu lokali mieszkalnych „z dnia na dzień”,
- podejrzenie nielegalnego „odzyskiwania” nieruchomości przez osoby podające się za spadkobierców poprzednich właścicieli, legitymujące się najprawdopodobniej sfałszowanymi dokumentami;
2) podejrzenie przejmowania nieruchomości przez osoby „zawodowo trudniące się” odzyskiwaniem kamienic.

Głos lokatorów
Podmiotami zaangażowanymi we współpracę z Zespołem są osoby fizyczne (przede wszystkim lokatorzy kamienic) oraz dwa podmioty zrzeszające lokatorów krakowskich kamienic:
- Forum w Obronie Godności i Jedności Lokatorów, Członków Spółdzielni, Wspólnot Mieszkaniowych i Oczekujących na Mieszkanie oraz Bezdomnych,
- Polskie Zrzeszenie Lokatorów.
Dotychczas odbyło się kilkanaście spotkań z przedstawicielami zrzeszeń lokatorów. Tematami spotkań były w głównej mierze negatywne dla lokatorów skutki przejmowania przez osoby prywatne kamienic, dotychczas zarządzanych przez gminę lub Skarb Państwa, w szczególności podnoszenie czynszów do kwot znacznie przekraczających stawki rynkowe.

Co już wiemy i co dalej?
Efektem pracy Zespołu jest zgromadzenie dokumentacji dotyczącej zmian własnościowych danej nieruchomości. Każda z tych nieruchomości ma swoją teczkę, a w niej pełną dokumentację systematyzującą i charakteryzującą postępowania, jakie w danym przypadku się toczyły lub toczą. Taka analiza pozwala na miarodajną diagnozę problemów dotyczących danej nieruchomości.
Materiały, które dotychczas zgromadziliśmy – 25 maja 2017 r. przekazaliśmy do Ministerstwa Sprawiedliwości jako do organu posiadającego kompetencje do dalszego badania sprawy. Na tym etapie Zespół zakończył swoją pracę.